دیدنی‌های چابهار در یک نگاه

موقعیت جغرافیایی و وسعت شهرستان چابهار با مساحتی حدود 17 هزار و 155 کیلومترمربع در منتهی‌الیه جنوب شرقی ایران در کنار آب‌های گرم دریا عمان و اقیانوس هند قرار گرفته است. این شهرستان از جانب شمال به شهرستان‌های ایرانشهر و نیکشهر و از جنوب به دریای عمان و از شرق به پاکستان و از غرب به استان‌های کرمان و هرمزگان محدود است. 

 

بندر چابهار- مرکزشهرستان- با وسعتی بالغ بر 11 کیلومترمربع در ارتفاع 7 متر از سطح دریا قرار دارد و در 60 درجه و 37 دقیقه طول شرقی و 25 درجه و 17 دقیقه عرض شمالی واقع است.

فاصله هوائی شهرستان چابهار تا تهران 1456 کیلومتر و فاصله‌ی زمینی از طریق جاده‌ی ایرانشهر به کرمان 1961 کیلومتراست. فاصله بندر چابهار تا مرکزاستان 738 کیلومتر است و این شهرستان حدوداً 300 کیلومتر مرز آبی در دریای عمان دارد.

شرایط آب وهوایی هم‌جواری منطقه‌ی آزاد چابهار با دریا، نزدیکی به مدار راس‌السرطان و قرار گرفتن در مسیر بادهای موسمی شبه قاره هند و جبهه‌های استوایی سبب شده است که آب هوایی گرمسیری معتدل با رطوبت نسبی دارد. این منطقه گرم‌ترین نقطه‌ی کشور در زمستان و خنک‌ترین بندر جنوبی ایران در تابستان است.

جاذبه‌های گردشگری

خلیج چابهار:

با جلوه‌های بی‌نظیر طلوع و غروب خورشید در دریا که بدون شک زیباترین منظره‌ی طلوع و غروب کشور است.

ساحل صخره‌ای:

در کناره‌های دریای عمان و در بخش جنوبی شهرستان چابهار صخره‌های بزرگی بر اثر پیشروی آب دریا و فرسایش سنگ‌های رسوبی به وجود آمده که چشم‌اندازی زیبا را تشکیل داده است. این بخش از سواحل را به‌خصوص در هنگام غروب می‌توان به عنوان یکی از دیدنی‌ترین سواحل جنوبی ایران نام برد زیرا دیواره‌های صخره‌ای و مناظر دلنشین مانند آکواریومی طبیعی با انواع ماهی همواره بینندگان را به شگفتی وا می‌دارد.

اسکله‌های شهید کلانتری و شهید بهشتی:

بندر چابهار ۲اسکله‌ی بزرگ با ظرفیت تخلیه و بارگیری بالای 25 هزار تن دارد.

اسکله‌های ماهیگیری:

در چابهار چندین اسکله‌ی صیادی وجود دارد که 3 اسکله‌ی صیادی تیس، رمین و بریس از بقیه دیدنی‌تر هستند. اسکله‌ی تیس در داخل محوطه‌ی منطقه‌ی آزاد و رمین در 10 کیلومتری و بریس در 60 کیلومتری چابهار قرار دارد تماشای لنج‌ها و قایق‌های ماهیگیری و صیادان دریا دل صیدهای گوناگون ماهی و شاه میگوها که از محصولات دریای منحصربه فرد منطقه است دیدنی و خاطره انگیزند.

گل فشان‌ها:

در میان دشت کهیر و تنگ و در 20 کیلو متری روستای کهیر در مسیر جاده‌ی «تنگ گالک» به فاصله‌ی چند کیلومتری سه تپه کوچک گلفشان به ارتفاع 10-20 متر وجود دارد که دو تای آنها همانند تپه بوده و از چندین سال پیش غیرفعال شده است و سومی شکل یک آتشفشان در حال حاضر فعال است. که یک پدیده منحصر به فرد طبیعی است و نظیر آن فقط در 3 نقطه دیگر جهان گزارش شده است و همواره از دهانه آن گل سرد طوسی رنگی تراوش می‌کند.

تالاب لیپار:

در 15 کیلومتری شهر چابهار پس ا‌‏‏‎ز روستای رمین در مسیر جاده‌ای ساحلی گواتر و در تنگه‌ای صخره‌های مشرف به دره‌ای سبز و زیبا قرار دارد که از بالای آن روستای لیپار در میان سبزه زارها پیداست.

در میان دو کوه که فاصله‌ی چندانی با هم ندارند آب‌بندی ایجاد شده که آب‌های سرگردان اطراف را در خود جمع کرده است و به آبگیری به طول 14 کیلومتر تبدیل شده است در این آبگیر چشم‌نواز انواع بوته‌ها و درختچه‌ها از نوع گز و کلیر و چش با چشم‌اندازی زیبا، منطقه‌ای بکر با اکوسیستم خاصی را به وجود آورده است. پرندگانی چون چنگر، فلامینگو، کشیم، انواع حواصیل، طاووس کن، باقرقره، تیهو، عقاب دشتی، خوتکا، منظره زاید الوصفی را به وجود آورده‌اند.

انجیر معابد(لور لول) و به زبان محلی‌ها کرگ:

درختانی بزرگ که در نوار ساحلی چابهار می‌رویند و در همه‌ی اعضای آن شیره‌ی سفید رنگی جریان دارد و از درختان تیره‌ی کائوچوئی بشمار می‌آیند، تاج این درخت بزرگ و پهن و از انشعابات آن ریشه‌های نابجا می‌روید پوست درخت صاف و خاکستری، برگ‌هایش بیضی شکل ساده و درشت است، میوه‌هایش نارنجی رنگ و به درشتی فندق و قابل خوردن است. عموماً این درختان قدمت بالای صد سال دارند و اکثراً در نزدیکی زیارتگاه‌ها واقعند یا قبلاً زیارتگاه بوده‌اند، هم‌اکنون در روستاهای رمین، تیس کوپان، ماشی، لیپار، کوپان سر و ... از این درخت‌ها وجود دارد.

جنگل حرا، تیمر:

در ناحیه‌ی ساحلی خلیج گواتر به ویژه در خور باهو و در نزدیکی محلی که رودخانه‌ی باهو کلات به دریای عمان می ریزد، جنگلی بسیار زیبا و قابل توجه از گونه‌ی حرا پدیدار می‌شود. حرا درختچه‌ای است که در مرداب‌های نواحی گرم کرانه‌های عربستان، مصر و جنوب ایران از جمله شهرستان چابهار می‌روید. از مشخصات حرا این است که دانه‌اش بر روی درخت مادر رشد اولیه را طی کرده و سپس نهال جوان حاصل از درخت جدا شده و به مرداب می‌افتد برگ‌های حرا با دوام است و ظاهر بیضوی شکل و منتهی به یک خامه باریک است، قسمت مورد استفاده پوسته شاخه آن است، هم‌اکنون این جنگل یکی از زیباترین منظره‌های مو جود در چابهار و منطقه‌ی گواتر است.

رودخانه‌ی باهو کلات:

یکی از پر آب‌ترین رودخانه‌های استان و عامل اصلی حیات و زندگی در جنوب بلوچستان بحساب می‌آید. این رودخانه آب‌های مناطق وسیعی از صفحات جنوبی شهرستان ایرانشهر و شهرستان چابهار را جمع‌آوری و به دریای عمان سرازیر می‌کند رودخانه باهوکلات در 90 کیلومتری شرق چابهار به خلیج گواتر دریای عمان سرازیر می‌شود.

این رودخانه به‌ویژه به علت زیستگاه تمساح ایرانی از نظرگردشگری اهمیت فراوانی دارد شرایط و عوامل زیست محیطی در این رودخانه در مقایسه با سایراکوسیستم‌های آبی، ثبات و پایداری کمتری دارد به‌طوری‌که می‌توان گفت در اینجا زیستگاه آبی به نوعی با زیستگاه خاکی در هم آمیخته است. در مورد آبگیرهای کم عمق و موقت در امتداد سرتاسر رودخانه‌های این منطقه نیز همین مطالب صادق است در این زیستگاه‌ها که گاه تا چندین ماه بدون آب باقی می‌ماند جانورانی که حیات آنها به آب وابسته است نیز به گونه‌ای حیرت‌انگیز خود را با شرایط محیطی وقف داده‌اند.

تمساح پوزه کوتاه:

تمساح (کروکو دیل) پوزه کوتاه برجسته‌ترین موجود حیات وحش منطقه‌ی چابهار است که به‌طور طبیعی در این منطقه زندگی می‌کنند. زیستگاه اصلی این تمساح که به نام محلی گاندو خوانده می‌شود حدود 380 هزار هکتار مساحت دارد که بخشی از آن در چابهار و بخش دیگر آن در شهرستان ایرانشهر قرار دارد. بیشتر این تمساح‌ها در برکه‌های میان راسک و باهو کلات و باتلاق‌های دلگان و کلانی متمرکز هستند و این تمساح تنها تمساح ایران است که ارزش ملی و بین‌المللی دارد طول این جانور تا چهار متر و حدود نیمی از کل بدن آنرا دم قوی این حیوان تشکیل می‌شود.

بزرگترین خزنده‌ی ایران بازماندهُ خزندگانی است که حدود 265 میلیون سال پیش می‌زیسته‌اند و در طول 65 سال پیش تغییرات اندکی یافته‌اند پوزه‌ای پهنی دارند که طرفین فک بالایی 19 دندان و طرفین فک پایینی 15 دندان دارد و در قسمت پشت سر و در ناحیه گردن دو جفت صفحات شاخی بزرگ دیده می‌شود پاهای کوتاه دارد و پنج انگشت منتهی به ناخنهای بلند در پاهای جلوئی و چهار انگشت منتهی به ناخن‌های کوتاه‌تر در پاهای عقبی دیده می‌شود، رنگ عمومی بدنش زیتونی تا قهوه‌ای بوده و شکمی بدون فلس و به رنگ سفید متمایل به زرد دارد.

تمساح حیوانی بسیار خجالتی، محتاط و ترسوست و به سختی می‌توان آن را مشاهده کرد. در عین حال حیوانی باهوش و زیرک است و به محض احساس خطر و با حضور مزاحم در آب فرو رفته و مخفی می‌شود اما برای تنفس باید سریعاٌ به سطح آب برگردد.

غذایش را عموماٌ ماهیان، پرندگان و پستانداران تشکیل می‌دهند و عموماً شب‌ها شکار می‌کند.

کوه‌های بدلند (Bad-Land) یا مریخی:

کوه‌های بدلند نیز یکی از مناظر بدیع و سحرانگیزی هستند که به موازات ساحل از منطقهً کچو تا طرف‌های خلیج گواتر کشیده شده‌اند و از پدیده‌های ژئو مور فولوژی این ناحیه هستند.

آثار باستانی

ویرانه‌های تیس کوپان:

موقعیت جغرافیایی:

بخش مرکزی دهستان کمبل سلیمان روستای تیسکوپان و از نظر خصوصیات آثاری از ویرانه‌های قدیمی در دره تیسکوپان باقی است و این دره از دره‌ی تیس بزرگتر است.

محوطه‌ی باستانی کنارک:

موقعیت جغرافیایی:

بخش کنارک قسمت شمال غربی و جنوب شرقی کنارک از نظر خصوصیات در محوطه‌ی شمال غربی ابزاری از دوران پارینه سنگی میانی بدست آمده که در یک سطح صاف به صورت پراکنده پخش شده‌اند و شبیه ابزار شمال غربی ایران و ابزار لادیزی هستند و به آثار دوران پارینه سنگی شبیه هستند.

در بخش جنوب شرقی ابزاری بدست آمده که در کنار آنها مقداری سفال ساده و منقوش مربوط به هزاره‌ی چهارم و اوایل هزاره‌ی سوم قبل از میلاد دیده می‌شود. ویرانه‌های شهبازبند بر فراز کوه شهبازبند آثار حصاربند و پی بندهای ساختمان و در برخی نکات آثار شهرنشینی و خانه‌های مسکونی باقی مانده است.

فلعه تیس( قلعه پرتغالی‌ها):

موقعیت جغرافیایی:

بخش مرکزی، 5 کیلومتری شمال غربی چابهار، روستای تیس قدم : دوران اسلامی شماره ثبت ملی آن 555 و از نظر خصوصیات معماری این قلعه به ابعاد 26×54 متر ساخته شده است. عرض ساختمان بر پهنه‌ی دماغه‌ای که پانصد از آبخور دریا فاصله دارد در قسمت انتهای دماغه واقع است در قسمت شمال شرقی درب ورودی اصلی قرار دارد و دارای چهار گوشواره خلفی که در پشت دیوارهای هشتی واقع شده‌اند.

هر کدام از آنها خود یک اطاقی است که با پی‌های قطور ساخته شده‌اند و دارای ایوانی است که با دو پله با حدود یک متر ارتفاع از سطح حیاط قلعه بلندتر است، در ضلع شمال شرقی آثار اطاق‌هایی وجود دارند که اکنون خراب شده‌اند و هر کدام دارای یک اطاق بزرگ‌تر مشرف به ایوان اختصاصی هستند. طرز ساخت بنا (اطاق‌ها و ایوان‌ها) شبیه به کاروانسرای شاه عباسی بیستون است که در زمان شاه سلیمان صفوی ساخته شده است.

در سه طرف حیاط حجره‌ها و اطاقها حجره‌ها و اطاق‌های ضلع شمالی وجود دارند. در سمت ساحل دریای عمان آثار دو برج بزرگ در طرفین دیده می‌شود. برج سمت راست که در جنوب قرار دارد به صورت یک اطاق با یک ایوان و یک شاه نشین است که بر روی هرمی مکعب مستطیل شکل پی‌سازی شده و یک برج با منار بر روی آن قرار گرفته و یک منار به ارتفاع 5.6 متر باقی مانده است.

مصالح به‌کار رفته در ساخت قلعه، آجر، سنگ و گچ هستند و آثار و تزئینات از آجر و سنگ در اطراف گلدسته‌های باقی‌مانده‌اند، این مناره برای دیدبانی به کار می‌رفته است چون بر همه‌ی خلیج دهانه تیس اشراف کافی دارد و در ضمن از فاصله زیادی در دریا دیده می‌شود . سبک ساخت و نوع مصالح به‌کار رفته مناره و گوشواره به سبک سلجوقی است.

تعمیرات بعدی که در اتاق‌ها و ایوان‌ها انجام شده بیشتر سبک صفوی و سبک دوران قاجاریه است و گوشه‌های حیاط قلعه‌ی آثاری از آب انبارها دیده می‌شود که از سنگ و ساروج و گچ ساخته شده‌اند در بیرون دیوار بلند قلعه آثار چاهی وجود دارد که در سنگ صخره کنده شده و لبه‌ِ چاه بااستفاده از سنگ و ساروج محکم شده است در قسمت سقف قلعه چوبهایی به‌کار رفته است که احتمالاً از نقاط دیگر به این محل آورده شده‌اند.

تزئینات دور منار آجر چینی شبیه سبک تزئینات منارهای دوره سلجوقی هستند اگر چه از میان رفته‌اند اما نقش‌هایی به خط عربی و خط کوفی از اثر برجستگی‌ها و گودی‌ها مشخص می‌شود اندازه‌ی اطاق‌ها اغلب 4×3 متر یا کمتر است که دور یا چهار طرف یک پهنه وسیع واقع شده‌اند.

گورستان تپه نهادی:

موقعیت جغرافیایی:

بخش مرکزی، 5کیلو متری چابهار روستای تیس از پیش از اسلام دوران اسلامی قدمت می‌دهد و از مشخصات آن این است در دامنه‌ی کوه فیل بند ودر جنوب تیس در یک زمین با شیب ملایم قرار دارد، تعداد این قبرها زیاد نیست ولی سه مقبره در کنار هم قرار دارند که دو قبر بزرگ در دو طرف و یک قبر کوچک در میان آنها واقع شده است. جهت آنها شمالی جنوبی و شیب آنها رو به شمال است.